mintzalasai

PortretakOLENTZERO ETA MARI DOMINGI

“Guk ere bagenuke zerbait galdetzeko jendarteari…”

Elkarrizketa mamitsua eskaini digute Olentzero eta Maridomingik. Guraso, irakasle, edo heldu gisa, galdera batzuk pausatu ahal izan dizkiegu pertsonaia misteriotsu hauen zentzuari buruz.

2021eko Abenduaren 3a | | ± 04min 51s

  • Zer errango zeniokete Olentzero euskal bizar xuri dela uste duen pertsonari?

Argi eta garbi oker dela erranen genioke! Bi pertsonaia guztiz ezberdinak dira. Olentzero euskal kulturari eta naturari lotua da. Urtero, argiaren mezua ekartzen die herritarrei: neguko solstizioa iragartzen du. Mezua itxaropentsua da: egunak laburtu dira, uztak ttipitu, tenperatura hoztu… baina oroitarazten dugu egunak gaua garaitukoduela, hots argiak ilunari gaina hartuko diola.

Pertsonaia honen erroak antzinakoak dira, izan ere, euskal mitologiaren eta kultur zaharraren elementuak berriz hartzen ditu eta denbora berean arrunt gaurkoa den mezuarekin gatoz. Eta bizar zuri ez dea Ipar Polokoa? Bere eremutik pixkat urrundu da ez?


  • Eta Mari Domingi Olentzeroren emaztea dela uste duenari?

Azken urteetan hedatu da Mari Domingi Olentzeroren emaztea denaren ustea, baina ez da hala. Lagunak dira. Mari Domingi ez da Olentzeroren osagarria, apaingarria edo idazkaria. Bere eginbehar berezia du: berak abisatzen du Olentzero etorriko dela eta berak du lotura egiten Olentzeroren eta herritarren artean. Pertsonaia honek Olentzerok ez duen goxotasun bat ere ekartzen du.

  • Prestaketetan hasiak zarete aurtengo Eguberrirako? Zein dira egin behar dituzuen lanak?

Ikatza jadanik prest da etxeak berotzeko eta haurrei ikatz berezia (jatekoa) ekarriko diegu. Laster hasiko ditugun lanak herriz herri eginen ditugun bisitak dira. Atseginez joaten gara jendearengana neguaren ondotik argia itzuliko dela eta egunak luzatuko direla iragartzera. Euskal kulturaren parte bat garenez, euskaraz hurbilduko gara haur eta helduengana eta zuengandik, euskal kantuak errezibitzea espero dugu.

  • Nola portatu dira aurten euskaldunak?

Aurten ere euskaldunek frogatu dute badutela merezimendu. Neguan gazteek inoiz baino gehiago hartu dituzte plazak euskaratik eta euskaraz libertimenduetan. Udaberrian, 10.000 herritar ibili dira euskararen alde Baionan. Udan Xiberoa eta Baxe Nafarroako herritarrek Herrika antolatu dute gau eskolen alde. Eta sartze huntan usaian baino haur gehiago sartu dira ikastoletan. Ezin dugu erran gaizki portatu direnik.

Hala ere, gure hizkuntzaren egoerak tristetzen gaitu. Euskaldun anitzek ez dute euskara erabiltzen. Eta usu erraten dugun bezala, “Olentzero bizi deno, euskara biziko da eta euskara bizi deno, Olentzero biziko da.”

  • Nork merezi ditu opariak eta nork ikatza?

Gu ez gira hemen pundu onak edo txarrak banatzeko. Bakoitzak jakingo du bere jokamoldea egokia edo desegokia izan den. Olentzeroren oparia argia da eta denek merezi duzue. Ikatza ere badugu denentzat, etxeak berotzeko negu honetan. Haurrek, ikatz berezia jasoko dute, sukratua.

  • Zein aholku eta ideia ematen diguzue eguberri garai hau ongi pasatzeko?

Helduek ere Eguberri ospa dezazuen aholkatzen dizuegu, haurren ber ilusioarekin. Kantuak ikasi, haurrekin batera Olentzero ikustera joan, elkarrekin kantatzera… Familiarekin ospatu garai hauek, berriz elkar topatu. Azkenean, Olentzerorena ez da besta soil bat, euskararen eta euskal kulturaren inguruko elkarretaratze bat ere bada; momentu goxoak pasa ditzazuela.

  • Zein mezu helarazi nahi zeniokete jendarteari urte bukaera honetan?

Esperantza helarazi nahi genioke jendarteari: egun hobeak etorriko dira. Neguaren ondotik, egunak berriz luzatuko dira eta argia itzuliko da. Garai hauetan, neguaz gain, badugu beste iluntasun bat, pandemiarena. Horri buruz ere erran nahi dizuegu egun hobeak etorriko direla. “Ez dok hamairu”, etorkizuna aldatzeko gaitasuna badugu. Ez dezagun ahantz.

Usaian, haur eta helduek digute zerbait galdetzen; baina guk ere bagenuke zerbait galdetzeko jendarteari: segi ezazue euskal kultura maitatzen, eta batez ere, kultura bizitzen eta biziarazten.

Eguberri bukatu ondoren, mendira itzuliko gira 2022 bukaera arte. Itzuliko girelarik, ea euskara ez dakitenek ikasteko urratsa egingo duten eta dakitenek gehiago erabiltzeko ahalegina…

Bitartean, eguberri on deneri!


Info+:



Olentzero

Euskaraz bizi

Olentzero

Aurten ere, ikazkin mitikoa menditik jautsiko da Mari Domingirekin batera, argiaren itzulera ospatzeko.

Biarritzen euskaraz bizitzea helburua da, ez da ametsa

Portretak | Ortzi Hegoas Maroteaux

Biarritzen euskaraz bizitzea helburua da, ez da ametsa

Begien urdin kolore berdina duen kasketa buruan eta irribarrea aurpegian agurtu gaitu Ortzi Hegoasek (1988 Baiona) Marion aintziraren inguruan. Xutik taldearekin musikan ari ez denean, agenda nola betetzen duen kontatu digu Biarritzeko musikariak. Publikoarekin, lagunekin, lankideekin zein familiarekin euskaraz naturaltasunez aritzea, ametsa baino helburua duela argi du bateria jole ezagunak.

Haurrekin gaztetxe ttiki bat sortzen dugu asteazkenero!

Nahia Corrihons

Haurrekin gaztetxe ttiki bat sortzen dugu asteazkenero!

Nahia Corrihons-en (1999, Donostia) burasoek ez zuten asmatzen ahal, sei urteko alabaren izena ematean Uda Lekuetan, bertan bizitako esperientziak haren bizitzan hainbeste eragin izango zuenik. Gaur egun Biarritzeko Uda Lekun lan egiten duen emazte gazteak, bere irrifar kutsakorra eta bere energia plazaz plaza partekatzen du publikoa dantzan jarriz, aita gitarra jolea ondoan duela.

Uste baino euskaldun gazte gehiago gira, kostaldean ere!

Ortzi Jauregi

Uste baino euskaldun gazte gehiago gira, kostaldean ere!

Baxoa sakelan, Baionako Etxepare lizeoa atzean utzi eta Angeluko ISA BTP ingenieritza eskolako erritmora egokitzen hasia da Ortzi Jauregi Biarriztar gaztea (2004, Baionan). Eskolan zein hirian, euskalduntasuna normaltasunez eta harrotasunez bizi nahi duen gazteriaz aritu gara Marion aintziraren bazterrean.

Biarritzen, euskaraz eta xuka, baietz!

Portretak

Biarritzen, euskaraz eta xuka, baietz!

Biarritzeko Herriko Etxeko bulegoetan gelditu gara Viviane Ithursarry (1976, Baiona) euskara zerbitzuko lankidearekin. Mintzalasai festibalaren bilana bukatu berria, euskararen aldeko dinamikaz eta euskaldun izateaz Lapurdi kostaldean aritu gara "etxeko" pilotazalearekin.

Bizitzak euskarara eraman nau beti

Enrike Lopez

Bizitzak euskarara eraman nau beti

Iruñeatik Biarritzera, Beriainetik Marion aintzirara, Enrike Lopezek (1964, Paue) lagun artean arituz ikasi du lehenik herri hunen hizkuntza. Lapurdi kostara iristean, hitz egitetik euskara irakasteko eta besteekin partekatzeko erabakia hartu zuen. Geroztik, Biarritzeko gau eskolan, luzatuz doa Enrikerekin, herri hunen hizkuntza eta izaera deskubritzen duten ikasleen zerrenda.